Bản thảo sớm nhất được biết đến của chaconne này là một bản chép tay có thể đã được chép lại vào đầu thế kỷ 18. Nhiều nguồn khác nhau đã xác định người sao chép bản thảo là Johann Jacob Lindner hoặc Johann Gottfried Grundig, cả hai đều làm việc tại cung đình Dresden. Hiện tại bản chép tay này được đặt tại Thư viện Bang Sachsen và Đại học Dresden.[1][2]

Sáng tác và xuất bản

Dòng chữ "Parte del Tomaso Vitalino" được viết trên trang đầu tiên của bản thảo tại Dresden. Tuy nhiên đã không có một nhạc sĩ nào được biết đến với cái tên Tomaso Vitalino mà thay vào đó, cái tên này được cho là nhắc tới Tomaso Antonio Vitali (1663–1745), một nhà soạn nhạc Baroque và là nghệ sĩ vĩ cầm đến từ Modena, Ý.[1][3] Ông là con trai của nhà soạn nhạc Giovanni Battista Vitali, được biết đến là người viết các bản sonata tam tấu cũng như các bản nhạc thính phòng khác.[4][5] "Vitalino", chứa hậu tố "-ino" (giảm nhẹ), có thể là một tương quan bổ sung cho nghĩa Vitali "trẻ hơn", ám chỉ ông thay vì cha ông. Các ấn bản in về sau của chaconne này đã tự chỉ định Vitali là người sáng tác, khiến cho tác phẩm được biết đến nhiều nhất trong số các sáng tác của Vitali.[1][6]

Bản chaconne này được xuất bản lần đầu tiên vào năm 1867 bởi nhạc sĩ người Đức Ferdinand David trong tập thứ hai của cuốn Die hohe Schule des Violinspiels, một bộ sưu tập các tác phẩm dành cho vĩ cầm của thế kỷ 18. David đã đặt tên cho sáng tác này là "Chaconne" và thay thế cho phần đệm của continuo bằng dương cầm. Ông cũng chỉnh sửa phần nhạc của vĩ cầm bằng những kỹ thuật khó như thêm quãng tám, double stop[lower-alpha 2] và có những thay đổi mạnh mẽ hơn về cường điệu. Các phiên bản chỉnh sửa khác của bản thảo tại Dresden được Bärenreiter xuất bản năm 1966 và bởi Casa Ricordi xuất bản năm 1978.[1]

Các học giả âm nhạc đã tranh luận về việc ai là người sáng tác bản chaconne này. Năm 1964, nhà âm nhạc học người Đức Hermann Keller xuất bản một bài phân tích trên tạp chí Neue Zeitschrift für Musik, qua đó dấy lên nghi ngờ về việc liệu Vitali có phải người sáng tác hay không. Ông viết rằng mình đã tham khảo ý kiến của John G. Suess, người nhập danh mục tác phẩm Vitali trong Die Musik ở Geschichte und Gegenwart. Họ đưa ra giả thuyết rằng chaconne này thực chất chỉ là một trò lừa bịp âm nhạc do David sáng tác, và còn đem so sánh với những trò đùa tương tự của Fritz Kreisler.[7] Keller gợi ý rằng David đã lấy khuôn mẫu bố cục từ chương chaconne trong tác phẩm Partita cung Rê thứ nổi tiếng của Johann Sebastian Bach dành cho vĩ cầm.[7] Trong khi đó, những người khác lại đặt câu hỏi về tác phẩm gốc do có rất nhiều cách chuyển giọng, cũng như việc bản chaconne này không giống với các tác phẩm Baroque khác, cộng thêm sự khác biệt giữa chaconne này và các tác phẩm còn lại được biến đến của Vitali.[3][8] Wolfgang Reich của tạp chí Die Musikforschung đã đề xuất thay đổi biệt hiệu của tác phẩm từ "Vitali Chaconne" thành "Dresden Chaconne".[8] Tuy nhiên, Marc Pincherle cho rằng bản thảo tại Dresden là bằng chứng thuyết phục rằng tác phẩm được sáng tác vào giữa thế kỷ 18 chứ không phải bởi David.[7]

Các bản biên soạn khác

Nghệ sĩ vĩ cầm và giáo viên âm nhạc người Bỉ Léopold Charlier đã viết một bản phối lại của chaconne cho vĩ cầm và dương cầm, sau đó được công ty Breitkopf & Härtel xuất bản năm 1911.[9] Ông đã thực hiện những chỉnh sửa đáng kể cho tác phẩm, bao gồm việc sắp xếp lại các biến thể, loại bỏ vài cái trong số đó và thêm nhiều nốt tô điểm hơn nữa cho phần vĩ cầm.[1] Sự biên soạn lại của Charlier đã được miêu tả như một phiên bản Lãng mạn của chaconne,[10] Robert Maxham của tạp chí Fanfare mô tả rằng đây là "một sự sắp đặt lãng mạn mang tính cá nhân cao", còn Paul Hume nhận xét rằng "một trong những trường hợp nổi tiếng trong việc tô điểm thừa thãi của âm nhạc".[11][12] Tuy vậy, đây lại là phiên bản thường được trình diễn nhiều nhất trong các buổi hòa nhạc cũng như hầu hết các phiên bản của chaconne đã được xuất bản sau đó, bao gồm cả các phiên bản của Leopold Auer, Zino Francescatti và Ottorino Respighi đều dựa trên sự biên soạn của Charlier.[1][11]

Il Vitalino raddoppiato là một tác phẩm dành cho vĩ cầm và dàn nhạc thính phòng, được viết bởi nhà soạn nhạc người Đức Hans Werner Henze và được xuất bản vào năm 1977.[13] Đây là một bản mở rộng dựa trên chaconne này, trình bày dưới dạng một giai điệu chủ đề và các giai điệu biến thể, còn được mệnh danh là "chaconne trong một chaconne".[14][15] Trong khi Il Vitalino raddoppiato bắt đầu theo phong cách tương tự như bản chaconne nguyên bản, nhưng tác phẩm cũng đã kết hợp thêm nhiều âm thanh mang vẻ hiện đại và dày dặn hơn ở phần biến thể thứ ba từ dưới lên của bản nhạc, bao gồm cả phần hòa âm rời rạc và "cadenza[lower-alpha 3] gây ảo giác".[13][14] Tác phẩm đã nhận được nhiều lời khen ngợi từ các nhà phê bình âm nhạc về phong cách và tính biểu diễn. Samuel Lipman đã giới thiệu bản nhạc như một ví dụ về sự "nghiêm túc và thậm chí sâu sắc" trong việc phân tích cấu trúc một tác phẩm cổ điển, còn Andrew Clements của tờ The Guardian đã mô tả bản nhạc là "đôi khi khắc nghiệt, đôi khi đẹp đến nhức nhối".[16][17] Tuy nhiên John von Rhein, trong một bài viết đánh giá từ Chicago Tribune đã nhận xét rằng thời lượng nửa giờ của tác phẩm "có vẻ quá mức".[14]

Năm 1899, công ty Breitkopf & Härtel xuất bản một phiên bản khác của David dành cho vĩ cầm trầm và dương cầm, được biên soạn bởi Friedrich Hermann (ru).[18] Nghệ sĩ trung hồ cầm người Mỹ gốc Ý Luigi Silva (ru) sau đó cũng biên soạn lại chaconne cho trung hồ cầm và dương cầm. Màn trình diễn từ bản biên soạn của ông tại một buổi biểu diễn năm 1959 đã được tờ The New York Times ca ngợi là đã "tôn thêm phẩm giá mới cho tác phẩm cũ".[19]